Handboek biologische incidenten in de Nederlandse kustwateren

Binnen de Landelijke coördinatie commissie milieu incidenten van Rijkswaterstaat is behoefte aan informatie over biologische incidenten. Daarom is onderzoek gedaan naar biologische incidenten die voor kunnen komen in zee. Biologische incidenten die in zee kunnen voorkomen zijn schuimvorming, rode vloed (red-tides) en verwonding door organismen, zoals kwallen, tijdens het zwemmen. Schuimvorming wordt veroorzaakt door de bloei van Phaeocystis, ook wel schuimalgen genoemd. Bij het afsterven van de bloei kunnen grote hoeveelheden schuim ontstaan die aanspoelen op het strand. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is het schuim niet schadelijk. Naast schuimvorming kunnen ook red-tides voorkomen. Red-tide is een verschijnsel wat wordt veroorzaakt door intensieve bloei van roodbruine algen. Bij het afsterven van de bloei ontstaan grote roodbruine drijflagen die kunnen aanspoelen aan de kust, wat gepaard kan gaan met stankoverlast. Naast red-tide kunnen ook gele- of groene-tides voorkomen, de kleur van de tide is afhankelijk van de kleur van de algen die de bloei veroorzaakt. Naast de hierboven beschreven directe incidenten is er nog een belangrijk indirect incident namelijk vergiftiging door consumptie van vergiftigde schelpdieren. Schelpdieren zijn filterfeeders, ze filteren plankton uit het water om zich mee te voeden. Hierbij kunnen ook gif producerende algen worden opgenomen. Deze natuurlijke gifstoffen worden fycotoxinen genoemd. Fycotoxinen zijn niet schadelijk voor de schelpdieren zelf, wel voor mensen en dieren die de schelpdieren consumeren. Schelpdiervergiftiging kan leiden tot maag- en darmstoornissen en neurologische ziekten. Van ieder incident wat kan voorkomen in de Nederlandse kustwateren, is een beschrijving gemaakt met de daarbij behorende acties die binnen Rijkswaterstaat kunnen worden genomen. Daarnaast is een beschrijving gemaakt van alle soorten die deze incidenten kunnen veroorzaken. Deze informatie is verwerkt tot een handboek van biologische incidenten dat binnen Rijkswaterstaat kan worden gebruikt voor het beantwoorden van vragen over incidenten in de Nederlandse kustwateren.