Verdieping natuurbrandrisico Nederland : gevoeligheid voor langdurige natuurbranden en vertaling naar het hoofdwegennet (HWN)
De afdeling crisismanagement binnen Rijkswaterstaat (RWS) heeft behoefte om meer inzicht te krijgen in natuurbranden die potentieel kunnen zorgen voor een langere afsluiting dan 24 uur van het HWN. Deze studie geeft een overzicht van gevoeligheid voor natuurbranden die langer dan 24 uur duren. De analyse is op landelijk niveau (excl. de Waddeneilanden) uitgevoerd en vervolgens vertaald naar gevoeligheid van het hoofdwegennet (HWN). Bijzonder aan deze studie is dat nu voor het eerst een eerste ruimtelijk beeld beschikbaar is van de locaties die gevoelig zijn voor langdurige natuurbranden. Natuurbranden zijn een bedreiging die in Nederland zeer lastig te modelleren en te kwantificeren is. Deze studie heeft gebruik gemaakt en bouwt voort op bestaande natuurbrandgevoeligheidsdata beschikbaar uit voorgaande studies (klimaateffect atlas, RWS Klimaatbestendige Netwerken, en IFV).
De resultaten van deze studie kunnen gebruikt worden door crisismanagers, maar ook door infrabeheerders in de planfase, alsmede andere gebruikers van de klimaateffect atlas, bijvoorbeeld gemeenten, brandweer, veiligheidsregio’s en natuurbeheerders om zich beter voor te bereiden op toekomstige situaties.
In deze studie is onderscheid gemaakt tussen de locaties die gevoelig zijn voor met name rookoverlast (smeulende branden) en locaties waar zowel rook als vuur (vlammende branden) plaatsvinden. In Nederland komen smeulende branden met name voor in veengebieden, met een relatief klein oppervlak, maar die potentieel wel lang kunnen duren. Vlammende branden vinden eerder plaats op locaties met grootschalige brandgevoelige vegetatie, waar de omvang en intensiteit ervoor zorgen dat een brand lang kan duren.
De belangrijkste aanbevelingen van dit onderzoek zijn:
- De huidige en eerdere analyses aanvullen en koppelen met operationele data (bijv. droogte indicatoren en klimaatmodeloutput) om operationeel de gevoeligheid voor het ontstaan van natuurbranden die langer dan 24 h duren in beeld te brengen.
- De gevoeligheidskaarten duiden naar een frequentie van voorkomen en potentiële impact (incl. uitval van vitale functies) en deze door te vertalen naar een handelingsperspectief met betrokken beheerders en kennisinstellingen.
- Inzicht verkrijgen in de toekomst situatie (bijv. effecten klimaatverandering en planologische ontwikkeling) van natuurbranden. Nederland is een dichtbevolkt land waarin gebiedsfuncties sterk afhankelijk zijn van elkaar met potentieel grote impact en schade van een natuurbrand.
- De analyse uitbreiden naar de Waddeneilanden (inclusief aanleggebieden en veerboot). Met het oog op de bereikbaarheid van deze gebieden en grootschalige aaneengesloten vegetatie locaties, zijn dit belangrijke gebieden binnen Nederland voor natuurbrandrisico die nu niet beschouwd konden worden.
De belangrijkste aanbevelingen specifiek voor de wegbeheerder zijn:
- De stap naar impact (van gevoeligheid naar potentiële risico) te maken t.b.v. prioritering van locaties: duiden van de wegsegmenten van het HWN waar impact en risico groot zijn door natuurbranden en moet worden nagedacht over maatregelen. Voor het HWN betekent dit dat er inzicht moet worden verkregen over de objecten op of naast de weg die potentieel beschadigd kunnen raken en de verliezen voor de weggebruiker ten gevolge van uitval van een weggedeelte. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met uitval van onderliggende netten, de effecten op andere functies en hoe de rol van de weg infrastructuur is in bijvoorbeeld cascade uitval ten tijde van evacuatie of respons.
- In deze analyse is rekening gehouden met afsluiting van wegen die volgen uit natuurbranden. Om een volledig beeld te krijgen moet ook rekening gehouden worden met andere typen branden die potentieel langer dan 24 h zouden kunnen duren en die veel overlast naar de omgeving kunnen geven. Denk hierbij specifiek aan (grote) bedrijfsverzamelgebouwen, afvalverwerkers of zonneparken.
- Proactief deelnemen aan discussies met betrekking tot inrichting van natuurgebieden, om in de planfase de effecten van natuurbranden op het HWN te beperken en andersom. De kaarten kunnen gebruikt worden om te identificeren bij welke weggedeelten het nuttig en nodig is om dit te doen.