Handelingsperspectief Instabiliteit en erosie van wegtaluds
In deze rapportage is voor de bedreiging ‘instabiliteit en erosie van wegtaluds’ onderzocht welk handelingsperspectief Rijkswaterstaat heeft richting een klimaatbestendig hoofdwegennetwerk in 2050. Uit de uitgevoerde analyse blijkt dat er een duidelijk handelingsperspectief is voor maatregelen tegen instabiliteit en erosie van het wegtalud, afhankelijk van de totale schade veroorzaakt door schade aan de weg en stremmingskosten door weggebruikers door veroorzaakte vertragingen. Het handelingsperspectief bestaat in principe uit twee categorieën:
- Voor segmenten met lage tot middel grote schade, hier bestaat het handelingsperspectief uit een intensievere inzet van supervisie op onderhouds- en uitvoeringscontracten in combinatie met intensiever beheer van het talud bij aanwezige viaducten.
- Voor segmenten met hogere stremmingskosten zijn extra investeringen gerechtvaardigd in maatregelen voor intensiever beheer van de gehele berm en vergroting van de hemelwaterafvoer bij viaducten.
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van eerder uitgevoerde analyses. In 2019 heeft Deltares een onderzoek uitgevoerd voor het hoofdwegennet (HWN) van Rijkswaterstaat (Bles et al, 2020) naar de klimaat bestendigheid van het HWN. Ook is de impact van klimaatverandering op wegherstel en verkeersstremming in 2019 vastgelegd in een rapportage (Bles et al, 2019). Dit vormde samen een eerste inventarisatie van de manier waarop weerseffecten, en de verandering hiervan onder invloed van klimaatverandering, de prestaties van het HWN kunnen beïnvloeden.
Als een vervolgstap op dit eerdere onderzoek wordt in dit rapport een onderzoek gedaan naar het analyseren van een handelingsperspectief, waarbij een afweging wordt gemaakt tussen de kosten voor een interventie door middel van adaptiemaatregelen en de baten van de maatregelen in de vorm van vermindering van de fysieke schade aan het HWN en stremmingskosten van de gebruikers. Omdat dit een nieuwe stap betreft in het onderzoek, wordt niet gelijk een handelingsperspectief geformuleerd voor alle bedreigingen. Er is voor gekozen de aanpak eerst te ontwikkelen en uit te proberen op 1 relevante bedreiging, te weten instabiliteit en erosie van wegtaluds. Vervolgens kan deze aanpak ook worden uitgewerkt en toegepast bij andere bedreigingen.
Ter illustratie van het handelingsperspectief is er in meer detail gekeken naar een specifiek segment; A27, segment Rijnsweerd – A28. Naast maatregelen voor verbetering van beheer en onderhoud bestaat het handelingsperspectief hier ook uit maatregelen voor extra schrapen van de berm, aanpassen van de vegetatie van de berm en vergroting van de afvoer bij viaducten. Uitgaande van de aanlegkosten van € 24.000 kan een Baten-Kosten ratio 1) worden berekend van 0,95 zodat de investeringen zijn gerechtvaardigd. Daarnaast kunnen sommige maatregelen ook een effect hebben op andere bedreigingen op het HWN, zodat mogelijk ook vanuit andere bedreigingen nog baten kunnen volgen.
De gevolgde methodiek laat zien dat er een afweging op hoofdlijnen kan worden gemaakt voor interventies op het HWN voor de bedreiging instabiliteit en erosie van het wegtalud. Er kunnen voldoende maatregelen worden geïdentificeerd die een significante reductie van de gevoeligheid van het HWN kunnen bewerkstelligen. Het totale maatregelenpakket dat op een specifiek segment kan worden toegepast is wel afhankelijk van de stremmingskosten van het specifieke segment. De case voor de A27 laat zien dat de methodiek ook werkt wanneer er in meer detail wordt gekeken naar een specifiek segment. Het bekijken van een maatregel in de context van meerdere bedreigingen zal waardevol zijn wanneer een maatregel een effect heeft op meer dan 1 bedreiging.
Noot 1) De Baten - Kosten ratio is de verhouding tussen de (contante waarde) van de baten ten opzichte van de kosten, bij een verhouding groter dan 1 is een investering in principe economisch haalbaar. Vanwege de verschillende onzekerheden wordt in dit rapport een B/K-ratio van 0,8 aangehouden voor het oordeel van economisch haalbaar (zie ook paragraaf 3.2)