Op weg naar microplastics monitoring in rivieren

In 2018 is het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) gestart met een beleidsprogramma voor de aanpak van de microplasticsproblematiek. Doel van dit beleidsprogramma is om verdere vervuiling van rivieren, zeeën en oceanen met microplastics te voorkomen. Onderdeel van dit beleidsprogramma was de ontwikkeling van monitoring van microplastic in Rijksrivieren. De resultaten van het onderzoek naar monitoring van microplastics dat Rijkswaterstaat (RWS) van 2020 tot en met 2022 in opdracht van IenW voor het beleidsprogramma heeft uitgevoerd, zijn vastgelegd in verschillende deelrapporten: 

Deel 1: Bemonstering
In dit deelrapport wordt beschreven hoe RWS de geschiktheid heeft getest van zwevend stof bemonsteringsmethodes voor monitoring van microplastics. De sedimentkist lijkt een geschikte kandidaat, maar mogelijk is monstername met een doorstroomcentrifuge voor RWS aantrekkelijker. Naast onderzoek naar de prestaties van verschillende monstername systemen, zijn er ook korte, verkennende (“guerrilla”) onderzoeken uitgevoerd naar de samenstelling van het watersysteem. Zo is er gekeken naar deeltjesgrootteverdelingen van zwevend stof in Lobith, Eijsden en Rotterdam, en is er onderzocht of de verdeling van microplastics varieert met de monsternamediepte.

Deel 2: Analyse van microplastics
Voor de analyse van microplastic heeft RWS gekozen voor een methode gebaseerd op pyrolyse in combinatie met gaschromatografie en massaspectrometrie (TED GC-MS). Dit deelrapport beschrijft het onderzoek dat Rijkswaterstaat heeft uitgevoerd naar de geschiktheid van de analysemethode voor monitoring van microplastics van 1 µm tot 5 mm in zwevend stof, waterbodem en oevers. Microplastics analyseresultaten verkregen met TED GC-MS lijken onder voorbehoud bruikbaar voor trendmonitoring, internationale rapportages en voor het regulier monitoringsprogramma water van RWS (Monitoring Waterstaatkundige Toestand des Lands, MWTL). Het voorbehoud is dat de analyse in 2023 gevalideerd wordt.

Deel 3: Pilotmetingen microplastics in oppervlaktewater, waterbodem en rivieroevers
In het derde deelrapport worden beknopte onderzoeken (“guerrilla studies”) beschreven, die zijn uitgevoerd naar microplasticsconcentraties in oppervlaktewater (zwevend stof ), waterbodem en rivieroevers. Deze “guerrilla onderzoeken” hebben als doel een indruk te krijgen van te verwachten microplastics concentraties in de Rijn en Maas en de gekozen bemonsterings- en analysemethoden te testen.