3D modelonderzoek verdieping vaargeul naar Kornwerderzand

Deltares heeft in opdracht van Rijkswaterstaat 3D berekeningen gemaakt naar het effect en de mogelijke risico’s van het verdiepen van de vaargeul Kornwerderzand-Urk/Den Oever verzilting van het IJsselmeer. Aanleiding voor dit onderzoek was in 2020, toen door RWS werd verondersteld dat de verdieping van de vaargeul KWZ-UDO kon leiden tot een toename van zoutindringing bij Kornwerderzand vanuit de Waddenzee naar het IJsselmeer.

De provincie Fryslân en het Rijk zijn in 2020 samen overeengekomen om de schutsluis bij Kornwerderzand te vergroten zodat in de toekomst schepen met grotere breedte en diepgang vanuit de verschillende havens aan het IJsselmeer van en naar de Waddenzee, Noordzee kunnen varen.

Met het verruimen van de sluis worden ook de vaargeulen in het IJsselmeer verruimd. Uit de modelberekeningen blijkt nu dat als de verdiepte vaargeul bij Kornwerderzand gerealiseerd wordt het zoute water sneller en verder in het IJsselmeergebied komt, waardoor het chloride gehalte met ongeveer 5 mg Cl/l extra kan toenemen. Om die verzilting uit het gebied te krijgen, is er bovenop de reeds bestuurlijk overeengekomen hoeveelheid doorspoelwater ongeveer 20 m3/s meer zoetwater nodig om te spuien bij Kornwerderzand. Daarnaast is het streven  om de hoeveelheid zoet water voor het tegengaan van verzilting in het IJsselmeer significant omlaag te brengen. Hierdoor kan de dan beschikbare hoeveelheid zoet water voor andere doeleinden worden ingezet, denk droogtebestrijding landbouwgebieden, drinkwater, enzovoort.

De Minister van infrastructuur en Waterstaat is met de provincie Fryslân in 2022 overeengekomen om een studie te doen naar welke haalbare en effectieve maatregelen bij Kornwerderzand genomen dienen te worden om verdere verzilting van het IJsselmeer te voorkomen (rekening houdend met de toekomstige ontwikkelingen, zoals (nieuwe) klimaatscenario’s, zeespiegelstijging enzovoort). Zodra hier meer duidelijkheid over is kan de verdiepte vaargeul alsnog worden gerealiseerd.

De resultaten van deze  studie worden verwacht eind 2024. Voor het project Verruiming Sluis Kornwerderzand zullen medio 2023 de belangrijkste uitkomsten bekend zijn, zodat de verdere voorbereiding van de realisatiefase kan worden opgepakt.

Een soortgelijke studie is reeds gestart voor het schut- en spuicomplex Den Oever.