Levenscyclusanalyse van wasbare en eenmalige luiers
In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft het bureau CE Delft een levenscyclusanalyse uitgevoerd waarin wasbare luiers zijn vergeleken met eenmalige luiers.
Om de milieu-impact van luiers te bepalen en te vergelijken is de functionele eenheid één verschoning. Daarnaast is ook gekeken naar de milieu-impact van alle verschoningen tijdens de luierperiode van één kind (aanvullende functionele eenheid). De milieu-impacts zijn berekend met de ReCiPe 2016 (H)-methode. De nadruk ligt in deze analyse op de klimaatimpact (‘carbon footprint’), oftewel de bijdrage aan klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen. De analyse is uitgevoerd volgens de ISO14040- en ISO14044-standaarden voor LCA.
De studie laat zien dat eenmalige luiers die verbrand worden de hoogste milieu-impact hebben. De recycling van eenmalige luiers heeft een lagere milieu-impact dan de verbranding van eenmalige luiers. Bij wasbare luiers wordt de impact bepaald door het gedrag van huishoudens. Als een huishouden minder zuinige apparatuur heeft, vaker kleine wasjes doet en alle was in de droger stopt hebben wasbare luiers een hogere klimaatimpact dan eenmalige luiers. Bij milieubewuste huishoudens met zuinige apparatuur en efficiënt wasgedrag kunnen wasbare luiers tot vier maal beter zijn voor het milieu dan eenmalige luiers.
Voor het wassen en drogen van wasbare luiers is een basisscenario opgesteld gebaseerd op gegevens en aannames over het typische wasgedrag van Nederlandse huishoudens, zoals een gemiddelde belading van de wasmachine, wassen op 40˚C, en het machinaal drogen van de helft van de was. Het basisscenario is niet representatief voor alle huishoudens. Er is daarom ook gekeken naar twee scenario’s met een hoge- en lage milieu-impact, waarin het gedrag van huishoudens en de gebruikte apparatuur veranderd worden. Deze twee scenario’s tonen de bandbreedte waarin de milieu-impact van wasbare luiers kan variëren.
Voor de meeste milieueffecten heeft de wasbare luier een lagere impact dan eenmalige luiers die verbrand worden. De effecten waarbij de wasbare luier een duidelijk hogere milieu-impact heeft zijn watergebruik, zoetwater-ecotoxiciteit, en eutrofiëring van zoet en zout water. Omgerekend naar de schadecategorieën of ‘endpoints’ (menselijke gezondheid, ecosystemen en grondstoffen) scoort de wasbare luier in elke schadecategorie beter dan eenmalige luiers. De milieu-impact van eenmalige luiers die gerecycled worden, ligt voor de meeste milieueffecten tussen wasbare luiers en eenmalige luiers die verbrand worden in.
De resultaten voor wasbare luiers kunnen echter sterk verschillen per huishouden. Wasbare luiers hebben de grootste klimaatimpact als we ervan uitgaan dat de luiers apart gewassen worden, met een wasmachine en droger met hoog verbruik. In dit hoge-impactscenario is de klimaatimpact 50% hoger dan die van eenmalige luiers die verbrand worden. In een gunstiger lage-impactscenario (gemiddeld verbruik wasmachine volledig gevuld en lijndrogen) is de klimaatimpact 82% lager dan eenmalige luiers die verbrand worden.
De klimaatimpact van wasbare luiers wordt voor een groot deel bepaald door het elektriciteitsgebruik van wassen en drogen. In de hoofdanalyse is gerekend met de Nederlandse elektriciteitsmix uit 2019, waarin 76% wordt opgewekt met fossiele energiebronnen als aardgas en kolen (CE Delft, 2022). Als we uitgaan van de schonere elektriciteitsmix van 2030, dan daalt de klimaatimpact van het hoge impact-scenario wasbare luiers tot onder die van eenmalige luiers die verbrand worden. Bij de electriciteitsmix van 2030 scoren eenmalige luiers met recycling nog wel beter dan het hoge impact-scenario van wasbare luiers.
Conclusies en aanbevelingen
De klimaatimpact van wasbare luiers is sterk afhankelijk van hoe een huishouden de was doet, terwijl de productie- en afdankingsfasen minder belangrijk zijn. De impact van wasbare luiers wordt vooral bepaald door de belading van de wasmachine en droger, elektriciteitsverbruik van de apparatuur, aantal keer hergebruik en het gebruik van inlegvellen. Andere factoren (waaronder de dosering van zeep, samenstelling van de luiers, en wastemperatuur) hebben geen grote invloed op de klimaatimpact van wasbare luiers.
Voor Nederlandse huishoudens zijn een aantal aanbevelingen afgeleid:
— Ook zonder zuinige apparatuur hebben wasbare luiers een lagere klimaatimpact dan eenmalige luiers. Een hogere belading van de machines verlaagt de impact.
— Het apart wassen van de luiers verhoogt de klimaatimpact aanzienlijk. Er wordt aangeraden de luiers met andere was te wassen in een volle wasmachine (eventueel na apart spoelen).
— Als een huishouden een onzuinige wasdroger heeft, wordt er veel milieuwinst geboekt als deze niet gebruikt wordt. Er wordt aangeraden de luiers aan een waslijn te drogen.
— Hoe langer de wasbare luiers gebruikt worden, hoe lager de milieu-impact per verschoning. Bij milieuvriendelijk wasgedrag hebben wasbare luiers vanaf drie maanden een lagere klimaatimpact dan eenmalige luiers die gerecycled worden.