Klimaatrobuustheid van het waterbeheer van het Veerse Meer : houdbaarheid in het licht van klimaatverandering
Zeespiegelstijging zet de veiligheid, economie en ecologie van de kust en deltawateren onder druk. RWS onderzoekt samen met het kennisprogramma zeespiegelstijging hoelang het huidige systeem zonder aanpassingen kan blijven bestaan en welke aanpassingen uiteindelijk noodzakelijk worden. Voor de Oosterschelde en het daaraan verbonden Veers Meer gebeurt dat in het project effecten zeespiegelstijging en zandhonger Oosterschelde. Deze studies zijn gestart in 2018 en gereed in 2025. De resultaten zullen worden verwerkt in een aanpassing van de voorkeursstrategie van het Deltaprogramma 2026.
De opdracht heeft tot nu belangrijk inzicht opgeleverd via de rapporten van Integrale veiligheid Oosterschelde, effecten zeespiegelstijging en zandhonger Oosterschelde. Het meest recente product is het rapport van het klimaatrobuustheidsonderzoek Veerse Meer.
Door zeespiegelstijging neemt de wateruitwisseling tussen het Veerse Meer en de Oosterschelde af. Gelukkig kan het huidige peilbeheer tenminste tot 20-40 cm zeespiegelstijging (2040-2075) gehandhaafd blijven, waarna het gemiddeld zomer- en winterpeil langzaam oploopt. Het maximale winterpeil overschrijdt het streefpeil bij 40-50 cm zeespiegelstijging wanneer er sprake is van grote polderlozingen en hoge waterstanden op de Oosterschelde. Voor zowel het gemiddeld als het maximale peil is met operationeel beheer waarschijnlijk handelingsruimte te creëren. Echter, dit zal altijd leiden tot minder wateruitwisseling met (negatieve) consequentie voor de waterkwaliteit. Het knikpunt voor de waterkwaliteit (KRW stikstof) wordt al vanaf 0-10 centimeter zeespiegelstijging bereikt. Omdat in de huidige situatie de KRW-norm voor stikstof in sommige jaren al overschreden wordt, is er in het Veerse Meer feitelijk geen ruimte voor verminderde wateruitwisseling. Dit klimaatrobuustheidsonderzoek versterkt de urgentie van het (systeem)verkennend onderzoek naar de huidige status en ontwikkeling van waterkwaliteit en onderwaterleven, omdat het huidige waterbeheer geen of nauwelijks handelingsruimte heeft en er al waterkwaliteitsissues spelen. De aan de waterkwaliteit gerelateerde functies (Natuur, Beroepsvisserij, Sportvisserij, Waterrecreatie) ondervinden mogelijk effect. Voor waterpeilen gerelateerde functies (Beroepsscheepvaart, Recreatievaart, Landbouw, Woonomgeving) ligt het knikpunt bij grotere zeespiegelstijging.
Het werk is nog niet klaar. Het komende anderhalf jaar richt RWS zich op de hoogwaterveiligheid van de Oosterschelde. Hoeveel cm zeespiegelstijging kunnen de kring, dijken dammen hebben voordat ze moeten worden versterkt en welke opties zijn er voor die versterking? Als dat duidelijk is, zijn alle bouwstenen beschikbaar voor de laatste fase van het klimaatrobuustheidsonderzoek Oosterschelde: De integrale analyse van de houdbaarheid van het huidige systeem en de mogelijkheden voor verlenging. Uiteraard zal dat gebeuren in nauwe afstemming met alle mensen en organisaties die daar een belang bij hebben. Dat staat gepland in 2023/24.