Kansen en risico's van Nanotechnologie voor Rijkswaterstaat
Naar aanleiding van een Early Warning heeft het bestuur van RWS d.d. 22 juni 2012 gevraagd na te gaan welke ontwikkelingen zich voordoen in de toepassingsmogelijkheden van nanotechnologie, wat de kansen en de risico’s zijn voor RWS en welke bewegingen zich in het krachtenveld voordoen. Nederland heeft uitgesproken ambities als het gaat om Nanotechnologie. Met behulp van EU-subsidie is een uitgebreid NanoNextNL-programma opgezet om de kansen en risico’s te onderzoeken (250 miljoen beschikbaar). Hieraan nemen meer dan honderd bedrijven, universiteiten en kennisinstituten deel. Uit de verkenning blijkt dat voor Rijkswaterstaat interessante toepassingen zijn: ontwikkelingen op het gebied van coatings, materiaalverbeteringen bij beton en asfalt, en nieuwe mogelijkheden van sensortechnieken. Thans zijn er nog nauwelijks toepassingen op de netwerken van RWS. Op termijn van vijf à tien jaar kan nanotechnologie belangrijke besparingen opleveren voor de beheer- en onderhoudstaak van RWS. Tevens zijn er kansen voor de duurzaamheidsambities van RWS door minder materiaalgebruik, minder aangroei aan schepen, en efficiëntere energie- en zuiveringstechnieken. Geconstateerd wordt dat het oppakken van deze kansen door de GWW-sector achterblijft. Het merendeel van het onderzoek en de ontwikkeling van regelgeving vindt thans buiten RWS plaats. Wel betrokken zijn RIVM, IenM, en diverse onderzoeksinstellingen zoals TU-Delft, TNO en Deltares. Momenteel is de kennis van de kansen van nanotechnologie binnen RWS zeer beperkt aanwezig. Tegelijkertijd kunnen nanomaterialen schadelijk zijn voor mens en milieu. Een lastig punt is dat schadelijke effecten nog onvoldoende onderzocht/bekend zijn. Nanomaterialen worden al volop toegepast in geneesmiddelen, cosmetica, textiel, computerchips, etc. Er is echter een groot gebrek aan goede informatie over deze toepassingen (nog geen registratieplicht) en de regelgeving blijft achter bij de feitelijke ontwikkelingen. Vanuit het beleid, IenM in samenwerking met andere departementen, wordt druk gezet op ontwikkeling van Europese regelgeving, maar dit proces verloopt vooralsnog traag. Nanodeeltjes kunnen uiteindelijk in het watersysteem terechtkomen. Gezien de verantwoordelijkheid van RWS voor de waterkwaliteit is het belangrijk betrokken te zijn bij het ontwikkelen van meetmethoden (en normen) gericht op nanodeeltjes in water. Via de uitlaatgassen komen er ultrafijne (nano-)deeltjes in de lucht en dragen daardoor bij aan de fijnstofproblematiek. Als werkgever dient RWS hiermee rekening te houden en het voorzorgbeginsel toe te passen.