Herstel van zeegrasvelden in de Nederlandse Waddenzee : de rol van zaadtransport : research report

Door de aanleg van de afsluitdijk, een epidemische ziekte (?wasting disease?) en ernstig verslechterde waterkwaliteit, is er van de oorsponkelijk zeer uitgestrekte zeegrasvelden in de Nederlandse Waddenzee (90-150 km2 in de 30er jaren) in het begin van de 70er jaren minder dan 1 km2 over. Dankzij verbeterde waterkwaliteit in de 80er en 90er jaren is het zeegras op enkele plaatsen in Nederland teruggekeerd, maar een grootschalig herstel (zoals wel is opgetreden in Duitsland en Frankrijk na de uitbraak van ?wasting disease?) blijft vooralsnog achterwege. Wel is er in het oostelijk deel van deWaddenzee in relatief korte tijd een uitgestrekt zeegrasveld (nu ca. 250 ha) ontstaan in het Eems-Dollard gebied, dat zich lijkt uit te breiden. Het huidige R&D project heeft als doel om een beter inzicht te verschaffen in de natuurlijke regeneratie van zeegrasvelden in de NederlandseWaddenzee. In dit eerste deel van deze studie is de rol van zaadtransport voor zeegrasherstel bestudeerd aan de hand van een modelstudie van het potentiele transport van zaden en (drijvende) bloeiende stengels van het zeegras vanuit het bestaande zeegrasveld in de Eems-Dollard naar andere delen van de (Oostelijke) Waddenzee. Bij deze modelstudie is gebruik gemaakt van gedetailleerde veldgegegevens verzameld in het kader van een zeegrasmonitoringsproject (Z3540) uitgevoerd voor de N.V. Nederlandse Gasunie in 2003. Daarnaast is er in de modelberekeningen gebruik gemaakt van actuele windgegevens van de periode 1993-2002. Op basis van de modelberekeningen is uiteindelijk een overzichtskaart opgesteld van de gemiddelde zaadverspreiding (dichtheden). Door deze kaart te vergelijken met een habitatgeschiktheidskaart van de Waddenzee voor zeegras (de zeegraskansenkaart) eerder opgesteld door het RIKZ, is berekend hoe groot de kans is dat voldoende zeegraszaden door middel van natuurlijke transportmechanismen (in voldoende dichtheden) terecht kunnen komen op voor zeegras geschikte maar thans nog onbegroeide lokaties in deWaddenzee. Het effekt van wind op het zeegraszaadtransport blijkt groot. De overheersend zuidwestelijke wind in het onderzoeksgebied is beperkend voor westwaardse kolonisatie van zeegras, maar periodieke oostenwind (15% van de tijd) en incidentele oosterstormen zouden het zeegras in staat moeten kunnen stellen om kleine groeikernen te vestigen, die als ?stepping stones? kunnen fungeren voor verdergaand westwaards herstel.