Maatgevende vrachtauto's voor het ontwerp van autosnelwegen : onderzoek ten behoeve van het computerprogramma SimVra+

Voor het ontwerp van het verticaal alignement van een autosnelweg zijn karakteristieken van vrachtauto?s in belangrijke mate bepalend. De Richtlijnen voor het Ontwerpen van Autosnelwegen (ROA) geven onder andere aan dat hellingen zodanig flauw moeten zijn, dat vrachtauto?s niet meer dan 20 km/h in snelheid terugvallen. Is sprake van een grotere snelheidsterugval, dan zijn vanwege de verkeersveiligheid speciale voorzieningen noodzakelijk voor het vrachtverkeer. Voor het evalueren van een verticaal alignement is de keuze van de vrachtauto die daarbij als uitgangspunt dient van groot belang. Vrachtauto?s variëren qua motorvermogen en belading. Een licht beladen vrachtauto met een groot motorvermogen valt op een helling minder in snelheid terug dan een zwaar beladen voertuig met een relatief klein motorvermogen. De Afdeling Wegontwerp van de Bouwdienst heeft op basis van ervaring uit eerder onderzoek een nieuwe methodiek ontwikkeld voor het bepalen van een voor het ontwerp maatgevende vrachtauto. Die methodiek gaat uit van het meten van de snelheidsterugval van vrachtauto?s op hellingen. De meetresultaten worden vertaald naar een verdeling van het specifieke vermogen per voertuigtype. Dat is de verhouding tussen de totale massa van het voertuig (inclusief belading) en het motorvermogen van het voertuig, meestal uitgedrukt in kW/ton. Uitgaande van een bepaalde percentie/waarde in de verdeling van het specifiek vermogen en gegevens over de samenstelling van het vrachtverkeer leidt men vervolgens de belangrijkste karakteristieken af voor het maatgevende voertuig. In aansluiting op ervaringen in Duitsland werkt men daarbij met een 15-percentielwaarde. Dat wil zeggen dat de afwikkeling van veruit het merendeel van de vrachtauto?s (85%) gemakkelijker is dan van het hier bepaalde maatgevende voertuig. De Bouwdienst heeft de ontwikkelde methodiek toegepast door op een drietal locaties gedurende twee dagen de snelheden van vrachtauto?s te meten: op de A2 over de Kruisberg nabij Maastricht (2 en 3 juli); op de A15 bij de Noordtunnel nabij Alblasserdam (14 en 16 juli) en op de A50 tussen Arnhem en Apeldoorn nabij vliegveld Terlet (29 en 30juni). Het resultaat van de vertaling van die meetresultaten via de aangegeven methodiek bestaat uit maatgevende vrachtvoertuigen voor diverse situaties: de gemiddelde samenstelling van het vrachtverkeer op het gehele hoofdwegennet (algemeen standaardvoertuig uitgaande van een 15-percentielwaarde voor het specifiek vermogen en aangepaste standaardvoertuigen bij andere percentie/waarden); de gemiddelde samenstelling van het vrachtverkeer per wegtype (achterlandverbindingen / overige hoofdtransportassen); de samenstelling van het vrachtverkeer bij diverse verhoudingen tussen het aantal middelzware en zware vrachtauto?s. De resultaten van het onderzoek blijken over het geheel gezien goed overeen te komen met uitkomsten van een onderzoek naar voertuigkarakteristieken van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer. Daarnaast blijken de resultaten eveneens plausibel bij een vergelijking met in het buitenland gebruikelijke standaardvoertuigen.