Veenkadenonderzoek : Deelproject 3: invloed scheuren op faalmechanisme : onderdeel A: scheurvormingsprocessen

Na de droge zomer van 2003 heeft Rijkswaterstaat Dienst Weg- en Waterbouwkunde een korte-termijnonderzoek opgestart voor het opbouwen van generieke kennis voor de bepaling van de stabiliteit van veenkaden. In voorliggend rapport zijn de resultaten van één van de deelprojecten opgenomen, namelijk deelproject 3A : Invloed van scheuren op faalmechanisme: scheurvormingsprocessen. Allereerst is een inventarisatie gemaakt van schadegevallen uit 2003 in het beheersgebied van Delfland. Uit de inventarisatie komt naar voren dat langsscheuren in de kruin en in het talud het belangrijkste schadebeeld is. In veel van de schadegevallen blijken zeer lokale verschijnselen voor de problemen te zorgen en is de verdroging niet de enige directe aanleiding. Dit maakt een algemeen oordeél over het gevaar van scheurvorming lastig. Met behulp van een brainstormsessie met experts vanuit verschillende waterschappen, Rijkswaterstaat en GeoDelft is praktische en theoretische kennis omtrent scheuren en scheurvorming verzameld. Er is een indeling van scheurvormingsprocessen gemaakt, waarbij onderscheid is gemaakt tussen twee hoofdoorzaken: externe belasting en krimp. Deze twee oorzaken hebben op zichzelf ook weer oorzaken; deze worden hier aanleidingen genoemd. De belangrijkste aanleiding voor het optreden van een externe belasting is mechanische instabiliteit. Daarnaast wordt verkeersbelasting als een belangrijke aanleiding aangemerkt. En het vermoeden bestaat dat gasvorming in de verzadigde zone een belangrijke aanleiding is voor het ontstaan van horizontale scheuren. De belangrijkste aanleiding voor het optreden van krimp is neerslagtekort. De meeste andere aanleidingen zijn eigenlijk alleen in combinatie met een neerslagtekort daadwerkelijk mogelijk. Vervolgens is het gedrag van twee representatieve veenkaden onder invloed van scheurvorming onderzicht door middel van modelberekening met PLAXIS.Op verschillende locaties in de dwarsprofielen van de kaden zijn scheuren gemodelleerd en is de relatieve stabiliteitsafname als gevolg van deze verschillende scheuren bepaald. Daarnaast is de invloed van mogelijke versterkingsmaatregelen bepaald en is het effect van water in een scheur onderzocht.