Meer Markt: Goedkoop = Duurkoop : weg met zesjescultuur

Bij grote infrastructurele projecten van Rijkswaterstaat wordt vanaf 2004 de Markt ingezet voor zowel ontwerp als uitvoering. Meer Markt was het uitgangspunt. Bij marktpartijen zit veel expertise. Innovatieve contracten richten zich op een bredere taak van de opdrachtnemende partij. Hierdoor kunnen mogelijk kosteneffectievere oplossingen worden bedacht, die sneller kunnen worden uitgevoerd en minder verkeershinder veroorzaken. Door meer gebruik te maken van de Markt, zou RWS effectiever kunnen functioneren met minder personeel. Dit past in het beleid van een terugtredende overheid. Kenmerkend voor de nieuwe contractvormen zijn: vergroting van schaal, oplossingsvrijheid, integraliteit en bijbehorende verantwoordelijkheid. Contractvormen werden veelal Engineering and Construct (E&C) en Design and Construct (D&C). Met zgn. DBFM contracten komt vanaf circa 2010 ongeveer een kwart van het hoofdwegennet voor een langere periode (ca. 25 jaar) inclusief beheer en dus ook het onderhoud van Marktpartijen. Daarnaast treedt de opdrachtgever verder terug door toepassing van Systeemgerichte Contractbeheersing, waarbij een beroep wordt gedaan op de effectiviteit van de kwaliteitsborging van de aannemer. In meer of mindere mate sloten werkwijzen en gedachtekaders, bij zowel de Opdrachtgever (OG) als de Opdrachtnemer (ON), nog niet aan bij deze aanpak. Veel kennis gaat op deze wijze verloren bij OG, terwijl bij de ON de technici worden vervangen door juristen. Inmiddels is bij Rijkswaterstaat Oost Nederland op grote schaal ervaring opgedaan met de voorbereiding, uitvoering en garantiebeheersing van innovatieve contracten. Na zeven jaar kan de hamvraag van destijds beantwoord worden: Heeft de Markt gerealiseerd wat RWS ervan verwachtte? In deze paper zal worden ingegaan op de opgedane ervaring met innovatieve contracten in Oost-Nederland waarin met name de verantwoordelijkheden van de verschillende partijen aan de orde wordt gesteld. Verder zal aandacht worden besteed aan de vraag of de oorzaak van het onbevredigende resultaat volledig kan worden toegeschreven aan de Markt, of dat ook RWS een aantal steken heeft laten vallen. Navolgend zal een aantal instrumenten de revue passeren die een sleutelrol hebben vervuld bij dit veranderingsproces. Ingegaan zal worden wat de wens van de OG is met betrekking tot het door de ON te leveren en te garanderen product, hoe de OG heeft geworsteld om genoemde wens transparant te specificeren, wat de ON heeft aangeboden en heeft gerealiseerd. Ook zal worden ingegaan op garantie hebben en garantie Tenslotte zal ingegaan worden op het resultaat van Meer Markt: is de geleverde kwaliteit beter of slechter dan in het RAW tijdperk en wordt aan het einde van garantie periode voldaan aan hetgeen wordt gewenst.