Lessons learned voorbereidend onderzoek Pilot plastic vangen en verwerken IJssel

Rijkswaterstaat werkt – in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat - aan pilots voor het afvangen en verwerken van plastics uit de rivieren. In dit kader is in de leerruimte Self Supporting Rivier Systeem een innovatieve pilot voorbereid voor het testen van een afvangsysteem voor plastic zwerfafval in een vrij afstromende rivier. De beoogde locatie voor deze pilot is de IJssel bij Kampen. De pilot is na het vooronderzoek beëindigd. De samenwerkende partijen zijn The Great Bubble Barrier (TGBB), CLEAR RIVERS (CR), Deltares, combinatie BAM Van den Herik en Rijkswaterstaat. Dit rapport beschrijft de lessen die tijdens het vooronderzoek zijn geleerd.

De pilot
Het doel van de pilot in de IJssel was om gedurende de periode van een jaar:

• Een vangsysteem voor drijvend en zwevend plastic onder vrijwel alle in de praktijk voorkomende

omstandigheden in een rivier te testen en optimaliseren.

• In de praktijk de mogelijkheden te onderzoeken van hoogwaardige verwerking van het vrijkomende plastic zwerfafval.

• Inzicht te krijgen in de effectiviteit van het plasticvangsysteem en eventuele effecten op ecologie,

scheepvaart en omgeving.

Vangsysteem, verwerking en monitoring
Het onderzochte innovatieve afvangsysteem is een combinatie van een actief en een passief systeem in de vorm van een bellenscherm voor de volledige breedte en diepte van de rivier en een opvanginstallatie. Dit gecombineerde systeem voor waterkolom en -oppervlakte is nooit eerder toegepast, evenmin als de afzonderlijke systemen onder deze condities, met deze duur en op deze schaal. Voor de hoogwaardige verwerking van vrijkomend zwerfafval is samenwerking met regionale verwerkers gezocht. Een belangrijk onderdeel van de pilot was de monitoring om de effectiviteit en impact van het systeem vast te stellen.

Lessons learned
Omdat de pilot is stopgezet kan geen antwoord worden gegeven op de belangrijkste vragen naar (kosten)effectiviteit en impact van het ontwikkelende systeem. Tijdens de voorbereiding van de pilot zijn desalniettemin waardevolle inzichten opgedaan over de mogelijkheden en randvoorwaarden voor het afvangen en het verwerken van plastic uit een rivier als de IJssel. Deze rapportage beschrijft de belangrijkste inzichten (lessons learned) die de voorbereiding van deze pilot heeft opgeleverd. De inzichten hebben betrekking op de volgende thema’s:

1. Het probleem van plastic zwerfafval in rivieren zoals de IJssel.

2. De mogelijkheden van het ontwikkelde systeem om dit probleem aan te pakken.

3. De randvoorwaarden (fysiek, sociaal en institutioneel) voor succesvol inpassen, testen en optimaliseren van het systeem.

4. Monitoring van effectiviteit en impact van het systeem.

5. Samenwerken aan innovatie.