Kansen voor het Soortmanagementplan (SMP) binnen Rijkswaterstaat (RWS) : in het kader van de Wet natuurbescherming

Kansen voor het Soortmanagementplan (SMP) binnen Rijkswaterstaat (RWS)

Bij de beheerprojecten van Rijkswaterstaat is regelmatig sprake van werkzaamheden in leefgebied van onder de Wet natuurbescherming beschermde flora en fauna. Beoogde beheerwerkzaamheden aan wegen en vaarwegen kunnen leiden tot overtreding van deze wet, waarvoor ontheffing of het werken middels een door het ministerie goedgekeurde Gedragscode vereist is. De inspanningen voor het onderzoek in het kader van de Wnb zijn vaak groot en tijdrovend.
Dit leidt tot de vraag of beheerprojecten van RWS om een meer gebiedsgerichte aanpak vragen, waarbij de aanwezigheid van beschermde soorten in het projectgebied op voorhand al inzichtelijk gemaakt is en ontheffing op voorhand verleend is. Er is daarom verkend of het gebruik van een soortmanagementplan (SMP) een meerwaarde zou kunnen bieden, omdat hiermee meteen -onder voorwaarden- een ontheffing verzekerd is.

Uit de verkenning is gebleken dat een SMP geen meerwaarde heeft indien overtreding van verbodsbepalingen op voorhand al kan worden voorkomen door bijvoorbeeld het sparen van bomen met boomholten en grote nesten en door gefaseerd te werken.

Het SMP zelf vraagt ook om een grote onderzoeksinspanning, wegens de verplichting om landelijk geldende onderzoeksprotocollen in acht te nemen. Naast de kosten die een onderzoek op landelijke schaal met zich meebrengen, is het verkrijgen van goedkeuring vanuit RVO een moeilijk proces.

Het advies is daarom om zeker voor kleinschalige ruimtelijke ontwikkeling en inrichting locaties géén soortmanagementplan op te stellen, maar in eerste instantie kritisch te kijken of negatieve effecten op voorhand voorkomen kunnen worden. Daarmee hoeft een tijdrovend nader onderzoek niet te worden uitgevoerd. 
Hetzelfde geldt wanneer onder de gedragscode compensatie voorafgaand aan het vernietigen van leefgebiedsfuncties gerealiseerd kan worden. Ook dan is nader onderzoek niet noodzakelijk.

Het voordeel van een SMP is dat de benodigde inventarisaties in een vroeg stadium van het project worden uitgevoerd, wat kan zorgen voor tijdwinst. Echter, een SMP voor RWS vraagt om monitoring van een groot landelijk areaal. Daar komen hoge kosten bij kijken. Een SMP op landelijk niveau is daarmee niet realistisch, gezien de onderzoeks- en monitoringsverplichtingen van het SMP. Het SMP kan mogelijk wel uitkomst bieden voor afgebakende gebieden van RWS, waar meerdere ontwikkelingen uitgevoerd worden.